Türkçe için geliştirilen F klavye ile dünyada en çok kullanılan Q klavye arasındaki farklar nelerdir?..
Öncelikle Türkçe için geliştirilen F klavyenin tarihine yakından bakalım…
F klavye, Türkçe için özel olarak geliştirilmiş bir klavye çeşididir. 20 Ekim 1955 tarihinde Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesi tarafından onaylanmış ve bu tarihten itibaren kullanılmaya başlanmıştır.
Türkçe için ideal bir klavye çalışmalarına başlayan ilk isim, bu çalışmaları Milli Eğitim Bakanlığı ile işbirliği içinde gerçekleştiren daktilo öğretmeni İhsan Sıtkı Yener‘di. Bu sıralarda Ankara Üniversitesi ile New York Üniversitesi arasındaki işbirliği anlaşması çerçevesinde Türkiye’ye gelen Anthony R. Lanza ile Edwark Tutark Jr. de bu çalışmalara dahil olmuştur.
II. Dünya Savaşı sonrasında, Amerika Birleşik Devletleri tarafından 16 ülkeye ekonomik destek sağlamayı öngören Marshall Planı’nı uygulamaya koydu. Bu planın amacı ekonomik yönden Türkiye’yi ileri götürecek projeleri desteklemekti. Hazırlanan rapora göre Türkçe yazıma uygun bir klavyenin geliştirilmesi ve bunun standart olarak kullanılması durumunda yılda 43.500 Türk Lirası tasarruf edilecekti.
Bu klavyenin oluşturulması için iki komisyon kuruldu. Bunlardan bir tanesi Türkçedeki harf sıklıkları ve ardışıklıkları, diğeri ise parmakların fiziksel özelliklerini inceleyerek dizilimi konusunda çalıştı.
20 Ekim 1955′te ise Bakanlıklararası Standardizasyon Komitesince bu klavye onandı. Türkiye’deki tüm daktilo makinelerinin Milli Klavye’ye dönüştürülmesine karar verildi.
10 Aralık 2013′te Başbakanlık tarafından Resmî Gazete’de yayımlanan bir genelgede, Türkçe’ye en uygun klavye olmasından dolayı F klavyenin kamu kurum ve kuruluşlarında yaygınlaştırılması için talimat verildi ve kamu kurum ve kuruluşlarında 2017 yılı sonuna kadar klavyelelerin F klavyeye dönüştürülmesinin sağlanacağını bildirdi.
1957 yılından bu yana yapılan ve Türkiye’nin katıldığı uluslararası klavye ile hızlı yazma yarışmalarında, f klavye ile 25 rekor ve 59 dünya şampiyonluğu elde edilmiştir.
Türk alfabesinde resmi olarak bulunmayan W, Q ve X harfleri tıpkı Q klavyede olduğu gibi F Klavyede de yer alır.
Q klavyenin nasıl ortaya çıktığını biliyor musunuz?
Dünyada en çok kullanılan klavye QWERTY olarak da bilinen Q klavyedir. Özellikle İngilizcenin yaygın olarak konuşulduğu ülkelerde kullanılır.
Q klavyenin patentini, 1874′te Christopher Latham Sholes almıştır. Sholes daha sonra QWERTY‘nin patentini daktilo işleriyle uğraşan E. Remington and Sons şirketine satmıştır.
Ancak Q klavye, İngilizce ya da başka bir dile uygun olarak geliştirilmemiştir. Sholes’in icat ettiği yazı makinesinin, harfleri kağıda basmak üzere kullandığı mekanik harf kolları, kapalı bir kutunun içinde yer almaktadır ve iki kol birden kâğıda doğru havalanınca içerde sıkışmaya neden olmaktadır. Sholes bu problemi çözmek için yazım hızını yavaşlatma yolunu seçmiştir. Harflerin yerlerini karıştırarak, kullanıcının hızını yavaşlatmıştır. En çok kullanılan harfleri elin zor ulaşacağı yerlere yerleştirmiştir.
Klavyenin adı üstündeki harflerden gelir. “Q klavye” adı, harflerin sol üst köşesindeki “Q” harfinden gelir. “QWERTY” adı ise sol üst köşeden sağa doğru 6 harfin yan yana getirilmesiyle meydana gelmiştir.
Q Klavyenin bu rastgele harf dizilimi İngilizce yazımı zorlaştırdığından İngilizce’ye uygun bir standart geliştirmek için Washington State Üniversitesinden Prof. Dr. August Dvorak, 1932 yılında İngilizce’de çok kullanılan harflerin klavyenin en kolay ulaşılabilir yeri olan orta sırasına toplandığı bir klavye dizilimi önerir. Dvorak’ın araştırmalarına göre, sekreterlerin parmakları gündelik yazı işleri sırasında Q klavyede 16 mil yol alırken Dvorak klavyesinde sadece 1 mil yol almaktadır. Ancak oldukça yaygın olan Q klavyenin yanında bu klavye kullanılamamıştır.
Q klavye ile F klavye arasındaki farklar kısa şöyledir;
- Tuşların dizilimi farklıdır. F klavyede harflerin yerleri, Türkçe’ye daha uygundur. Q klavye ise herhangi bir dile uygun olarak tasarlanmamıştır.
- Türkçede çok sık kullanılan seslerin karşılığı olan harfler F klavyede kolayca ulaşılabilecek yerlere yerleştirilmiştir. Bu nedenle F klavyede yazı yazarken çok daha kolay ve kısa sürede yazabiliriz.
